توضیحات
◄کرسیهای نظریهپردازی: امکان یا امتناع تولید نظریه ایرانی/ مختار نوری
یکی از موضوعاتی که در طی سالهای اخیر در فضای علمی کشور و از سوی «شورای عالی انقلاب فرهنگی» مطرح شده «کرسیهای نظریهپردازی» است. با عنایت به اهمیت کرسیهای نظریهپردازی و شکلگیری آن‌ها در جامعه علمی کشور، طرح این پرسش ضروری و راهبردی است که «آیا میتوان به تولید دانش و نظریه در این نوع کرسیها در علوم انسانی ایرانی امیدوار بود؟». پاسخ نویسنده به پرسش مذکور به دلایل مختلفی چون «نبود نگرش تاریخی»، «ناآشنایی با ساختار و قواعد نظریهپردازی علمی»، «فقدن نگرش میانرشتهای»، «ضعف مسئلهمندی»، «عدم استقلال علمی» و «مداخلات سیاسی در عرصه علمی» منفی است. در بهترین حالت، کرسیهای نظریهپردازی در ایران میتوانند زمینهساز گفتگوی انتقادی باشند و امکان ظهور نظریه از درون این کرسیها در شرایط فعلی امکانپذیر نیست.
◄پایبندی به معیارهای کارشناسی؛ لازمه مقابله کارآمد با ویروس کرونا/ سعید صادقی جقه
مداخله غیرکارشناسی در حوزههای تخصصی که بعضاً مبتنی بر دیدگاه‌های سیاسی یا جناحی است، میتواند کارکرد آن حوزهها را با اختلالات جدی مواجه کند. اینگونه مداخلات هنگامی خطیرتر میشوند که در بخش بهداشت و درمان اتفاق بیفتند؛ چراکه هر گونه سیاستزدگی یا انحراف از اصول و دستورالعملهای حرفهای در این حوزه میتواند پیامدهای جبرانناپذیر برای شهروندان و کل جامعه به دنبال داشته باشد. نوشتار حاضر با بررسی برخی رخدادها در حوزه مقابله با ویروس کرونا، پیامدهای راهبردی ورود غیرکارشناسی به این مقوله را واکاویده و توصیههایی برای مدیریت بهینه این بحران ارائه نموده است.
◄پیرامون طرح اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری/ گروه مطالعات ایران
طرح اصلاح قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران در مجلس یازدهم و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ واکنشهای فراوانی را در بین نخبگان، اندیشمندان و جریانهای سیاسی برانگیخت. گزارش زیر میکوشد افزون بر بازبینی درونمایههای این طرح، امتیازهای آن و نقدهای واردشده به آن را برشمرده و پیامدهای کاربست آن را از چشمانداز امنیت ملی واکاوی کند.
◄بازار سرمایه و ضرورت حفظ اعتماد عمومی/ گروه مطالعات ایران
به رغم رشد چشمگیر بازار سرمایه در سالهای اخیر، این بازار در ماههای گذشته دچار تلاطم و ریزش شده است. علل مختلفی برای این ریزش مطرح شده که برخی از آن‌ها نهادهای حاکمیتی و دولتی را هدف میگیرند. ریزش مزبور، به ویژه به دلیل دعوت مقامات ارشد کشور از مردم برای حضور در بازار سرمایه، حاوی آسیبهایی به اعتماد عمومی و سرمایه سیاسی نظام است. نوشتار حاضر ضمن بررسی علل و زمینههای ریزش بازار بورس، پیامدهای آن را بررسی کرده و توصیههایی برای سیاستگذار ارائه میکند.
◄بازبینی دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۰ و پرسمان امنیت ملی/ علیرضا رحیمی
کمیته دستمزد شورای عالی کار همه ساله با انگیزه تعیین میزان افزایش دستمزد کارگران در سال آینده تشکیل جلسه داده و با برآورد هزینه سبد معیشت کارگران، سنجهای برای آغاز گفتگوها در این زمینه فراهم میکند. با نگرش به اینکه ماندگاری و افزایش روند افسارگسیختگی تورم در چند سال گذشته، پیامدهای گسترش و ماندگاری ویروس کرونا و ژرفایابی تحریمهای اقتصادی، شرایط زندگی کارگران را بیش از پیش دشوار کرده است. گزارش زیر میکوشد در گرماگرم گفتگوهای کنونی تعیین حداقل دستمزد سال آینده، با بازخوانی چند و چونی زندگی دشوار کارگران، گزیدهای از علتهای بروز این وضعیت و پیامدهای آن را کاویده و راهکارهای پیشکشیدهشده را بازنگری کند.
◄کنارگذاشتن ایران از طرح‌های ترانزیتی بینالمللی؛ چالشی نیازمند تأمل و چارهاندیشی/ مهدی شاپوری
موقعیت جغرافیایی، ایران را به یکی از بهصرفهترین مسیرهای ترانزیتی در جهان تبدیل کرده است. با این حال، در طول دو دهۀ گذشته جمهوری اسلامی ایران عملاً از شبکهها و خطوط ترانزیتی مختلف کنار گذاشته شده است. این باعث از دسترفتن ظرفیتهایی شده که نه تنها از نظر اقتصادی امکان کسب درآمدهای پایداری را فراهم میکرد، بلکه می‌توانست از نظر سیاسی و امنیتی نیز هزینههای کشور را به طور قابل توجهی کاهش دهد. در مجموع، کنارگذاشتن ایران از طرح‌های ترانزیتی، تلاشی برای کاهش ارزش ژئوپلیتیکی کشورمان است و تداوم این روند، چالشی اساسی برای امنیت ملی است. طرح‌های ترانزیتی قفقاز جنوبی بعد از جنگ قرهباغ که به نظر میرسد ایران از آن‌ها کنار گذاشته و به حاشیه رانده خواهد شد، یکی از نمونههای اخیر در این مورد است.
◄بحران آلودگی هوا: زمینه‌ها، پیامدها و بایستهها/ مراد کاویانی راد
دی‌ماه گذشته آلوده‌ترین روزهای سال در سراسر کشور بود، به گونه‌ای که در بسیاری از جاها، کیفیت هوا در وضعیت بسیار ناسالم قرار گرفت. این رخداد در قالب پایداری هوا با وارونگی دما، نبود بارش و انباشت آلاینده‌ها در این زمان از سال نیز همراه شد. بخشی از این آلودگی به آلایندگی نیروگاه‌ها و خودروهای سنگین در قالب بهره‌گیری از سوخت نفت کوره و گازوئیل آلاینده بر می‌گشت، وگرنه به گفته دست‌اندرکاران، تولید برق کاهش می‌یافت. این بار دامنه، ژرفا و آسیب‌زایی آلاینده‌ها به اندازه‌ای بود که همه دستگاههای حاکمیتی را به واکنش در قالب تأئید، تکذیب و فرافکنی واداشت. نوشتار پیشِ رو بر آن است که زمینه‌ها و پیامدهای پیدایش بحران آلودگی هوا در پیوند با ناکارایی زیرساختهای برق و انرژی را بررسی و واکاوی کند.
◄نشست العلا؛ آغازی بر پایان بحران قطر/ مهدی میرزاده کوهشاهی
پس از مدتها تلاش، با اعمال نفوذ ایالات متحده آمریکا و میانجیگری دولت کویت، بحران در روابط قطر با عربستان و متحدانش به روزهای پایانی خود نزدیک شد. توافقنامه پایانی چهل و چهارمین نشست سران شورای همکاری خلیج فارس در شهر العلا عربستان، مسیر عادیسازی روابط را مشخص میکند، هرچند موانع و تردیدهای زیادی در زمینه بهبود روابط در کوتاهمدت وجود دارد. این نوشتار ضمن بررسی عوامل بحران، متغیرهای دخیل و موانع موجود، چشمانداز روابط را از نظرگاهی ایرانی بررسی میکند.
◄اتهامات پومپئو در مورد ایران و القاعده: نکتهها و هشدارها/ امین پرتو
در آخرین روزهای دولت دونالد ترامپ، در جریان یک کنفرانس خبری به منظور رونمایی از اسناد سابقاً طبقهبندیشده مربوط به ایران، مایک پومپئو وزیر خارجه آمریکا اقدام به واردساختن مجموعهای از اتهامات علیه جمهوری اسلامی ایران نمود. بخشی از این اتهامات، مربوط به برنامه به اصطلاح تسلیحات شیمیایی ایران بود که چندان توجه سیاسی و رسانهای برنیانگیخت؛ اما بخش دیگر و مهمترین این کنفرانس، اتهاماتی بود که پومپئو در مورد تماس و همکاری ایران با سازمان القاعده عنوان کرد. تحلیل این اتهامات عنوانشده و نکتهها و هشدار موجود در آن موضوع نوشته حاضر است.
◄درس‌های راهبردی آشوب ششم ژانویه/ فرزاد پورسعید
هجوم هواداران دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین ایالت متحده در قالب برخی جنبشهای افراطی، به ساختمان کنگره، اشغال آن و برهم‌زدن مراسم شمارش آراء الکترال ایالت‌ها که برای تأیید آن در جریان بود، در روز ششم ژانویه ۲۰۲۱؛ رخدادی است که اهمیت قابل توجهی برای درس‌آموزی راهبردی از منظر حکم‌رانی امنیتی دارد. نوشتار حاضر به بررسی و تبیین پنج درس راهبردی از این رویداد از منظر حکم‌رانی امنیتی می‌پردازد.
◄نگاه دیگران: جمهوری اسلامی ایران در سالنامههای آیندهنگر اندیشکدههای خارجی / امین پرتو
در طول یک ماه گذشته، به سبب همزمانی با شروع سال جدید میلادی، نگاه اغلب اندیشکدههای مرتبط با مسائل ایران، متمرکز بر روی پیشبینی و برآورد سال ۲۰۲۱ بود. آنچه در این میان کماکان مهم باقی مانده، مسئله نوع مناسبات با آمریکا به خصوص با توجه به روی کار آمدن جو بایدن، انعکاس داخلی تحولات مرتبط با تحریمها و مذاکرات هستهای و انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ در ایران است.
بررسی
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.