تحول مطالعات امنیت بین‌‏الملل

از زمان پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵ تاکنون، رشته مطالعات امنیت بین‏المللی به انحاء مختلف تغییرات گوناگونی به خود دیده است. کتاب حاضر تاریخ جامع تحولات فکری این حوزه را در بازه زمانی فوق مورد بحث و بررسی قرار می دهد. در واقع، این کتاب توضیح می دهد که رشته مطالعات امنیت بین‏المللی چگونه از دل یک نگرانی بر سر رقابت ابرقدرتها و احتمال جنگ اتمی میان این دو سر بر آورده است و اکنون ابعاد مختلف امنیت از مسائل زیست محیطی، انسانی، اقتصادی و سیاسی گرفته تا بعد نظامی را شامل می شود و در عین حال از تحلیلهای سنتی رئالیستی تا دیدگاههای فمینیستی و دوره پسا استعمار را در بر می گیرد. موتور محرکه بحث های این رشته هم در این چارچوب تعیین می شود و نشان می دهد که چگونه بحث های امنیتی در عین برخورداری از گرایشات متکثر تحت یک عنوان واحد قابل جمع می باشند. با این درک از تنوع ابعاد و وجوه امنیت، نویسندگان کتاب تلاش کرده اند تا تحلیلی منحصر بفرد از محتوای رشته مطالعات امنیت بین‏المللی و با توجه به ادبیات موجود ارائه دهند و اثری خلق کنند که محققین و دانشجویان این حوزه، صرف نظر از رویکرد فکری خود، اعم از سنتی، دستورکار جدید و یا رویکرد انتقادی، بتوانند از کتاب حاضر بهره ببرند.

بری بوزان را با توجه نقش موسس وی در بنیان گذاشتن مکتب گپنهاگ، طرح “تئوری گره امنیت منطقه ای”[۱] و فعالیتهای علمی و پژوهشی زیادی که در حوزه مطالعات امنیت بین‏المللی داشته است[۲]، بحق باید از خدایان رشته مطالعات امنیت بین‏المللی محسوب کرد. همکار وی خانم لنه هانسن[۳] نیز از محققان و صاحب نظران فعال مطالعات منطقه‌ای با تمرکز بر کشورهای قاره اروپا آثار متعددی تاکنون منتشر کرده است[۴]. بر همین اساس، ترجمه و انتشار کتاب حاضر در دستورکار قرار گرفت تا کمکی درخور به ادبیات مطالعات امنیت بین‏المللی انجام شده باشد.

اینجانب لازم می‌دانم که از حمایت‌های پژوهشکده مطالعات راهبردی برای ترجمه و انتشار کتاب حاضر و به ویژه جناب آقای دکتر یزدانفام، رئیس محترم پژوهشکده و همکاران فاضل ایشان قدردانی کنم و امیدوارم محققین و متخصصین و کلیه دست اندرکاران حوزه امنیت بین‏الملل کشورمان از مطالعه این کتاب بهره برده و هرگونه قصوری در انتقال صحیح مفاهیم و ایده های نویسندگان زبردست این کتاب را بر اینجانب ببخشند. چشم انتظار نقد و راهنمایی های ارزشمند خوانندگان محترم کتاب می باشم.

دکتر حیدرعلی بلوجی

[۱]   Regional Security Complex Theory

[۲]  The United States and the Great Powers: World Politics in the Twentyfirst Century (2004); Regions and Powers: The Structure of International Security (2003, with Ole Wæver); The Arms Dynamic in World Politics (1998, with Eric Herring); Security: A New Framework for Analysis (1998, with Wæver and Jaap de Wilde); People, States and Fear: An Agenda for International Security Studies in the PostCold War Era (1991) and An Introduction to Strategic Studies: Military Technology and International Relations (1987).

[۳] lene hansen

[۴] Security as Practice: Discourse Analysis and the Bosnian War  (2006) and the coeditor of European Integration and National Identity: The Challenge of the Nordic States (2002, with Ole Wæver).