توضیحات
دیدهبانی رویدادهای مهم در خردادماه نشاندهنده سه تحول مهم در عرصه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بود. نخست اینکه شرایط کنونی منطقه، ظرفیت قابل توجهی برای انتقال بحران از خارج به داخل مرزهای کشورمان را پیدا کرده است. رویدادهای تروریستی 17 خردادماه هرچند خوشبختانه با زیرکی و هوشیاری نیروهای امنیتی و اطلاعاتی کشور خنثی شد و اهداف تروریستها، تکفیریها، افراطگرایان و کشورهای بدخواه منطقه را ناکام گذاشت ولی به مثابه هشداری جدی از تلاش برای انتقال بحران بینظمی خارج از مرزها به داخل حکایت دارد. مطمئناً تکفیریهای داعش که نفسهای آخر زندگی نامیمون خود را میکشند، از هر فرصت و هر منفذی برای رسوخ در فضای امنیتی جمهوری اسلامی ایران استفاده خواهند کرد. تروریستها با هدف قراردادن اعتماد و انسجام سیاسی– اجتماعی مردم، در پی خدشه و آسیب رساندن به روحیه ملی جامعه ایرانی هستند. این در حالی است که بدخواهی برخی کشورهای منطقه همچون عربستان و همپیمانان آنها و ابراز خصومت بی پایه آنان در قبال ایران، فضای منطقه را برای کشورمان بیش از پیش حساسیتزا کرده است. «عملیات انغماسی داعش در تهران: زمینهها و اهداف» و «اهداف سیاسی- امنیتی عملیات روانی داعش در تهران» عنوان دو مقاله قابل تأمل در مورد اقدامات تروریستی خرداد است که در شصت و سومین شماره ماهنگار دیدهبان امنیت ملی به نگارش درآمده است. همچنین، دلایل شکلگیری بحران قطر و پیامدهای آن برای ایران، به تبیین فضای منطقهای و بایستههای رفتاری جمهوری اسلامی ایران پرداخته و جوانب مختلف این رویداد را با نگاهی راهبردی موشکافی میکند.
دوم؛ فضای داخلی پس از انتخابات ریاست جمهوری همچنان نشان از رقابت گروهی و جناحی داشته و لزوم پایاندادن به شکافها و تلاش برای انسجام ملی بیش از پیش ضروری مینماید. تلاش برای حفظ فضای انتخاباتی پس از پایان انتخابات و اعلام نتایج، با الزامات درونی سازوکار مردمسالارانه همخوانی چندانی ندارد؛ زیرا اساساً سازوکار انتخاباتی با هدف انتقال مسالمتآمیز قدرت و گزینش دولت مورد نظر مردم طراحی شده است و رقیبان انتخاباتی پس از پایان فرایند گزینش دولت باید به دور از رقابتهای تنشزا، کارکرد شایسته حکومت، رفع مشکلات مردم و تحقق منافع ملی را در نظر داشته باشند. این در حالی است که انتخابات در جمهوری اسلامی ایران که عمری به درازای انقلاب باشکوه ایران داشته است، همواره یکی از خطوط تفکیکی آشکار ایران با کشورهای اقتدارگرا، برخوردار از نظامهای پاتریمونیالیستی و بیثبات در منطقه بوده است. این مزیت در انتخابات دورههای مختلف به ویژه انتخابات سالهای اخیر، واقعیتی غیرقابل انکار را برای کسانی که تحولات داخلی ایران را رصد میکنند، به اثبات رسانده است. از این رو، حفظ این سرمایه ارزشمند و تلاش برای ممانعت از تداوم فضای رقابت و بعضاً تخریب در مرحله پس از انتخابات، از جمله وظایف و مسئولیتهای مقامات سیاسی، نخبگان، رسانهها و در نهایت تودههای مردم است. این امر مهم که در بیانات مقام معظم رهبری در ماه گذشته نیز نسبت به آن هشدار داده شده است، در فضای کنونی که دشمنان به دنبال ضربهزدن به نظام جمهوری اسلامی ایران هستند، امری بیش از پیش حائز اهمیت و حیاتی به شمار میآید. بر اساس این مهم، در ماهنگار این شماره دیدهبان امنبت ملی، دو مقاله با نگاهی آسیبشناسانه به فضای پساانتخاباتی و رفتارهای گروههای رقیب و نیز رفتار انتخاباتی شهروندان در انتخابات دوازدهم ریاست جمهوری میپردازند. علاوه بر این، یکی از مقالات این شماره دیدهبان امنیت ملی به درگیریهای طایفهای در جنوب کشور میپردازد و دلایل و بسترهای آن را تشریح میکند. رابطه این رویداد با لزوم گسترش انسجام ملی زمانی آشکارتر میشود که رابطه زنجیرهوار جامعهپذیری از سطوح بالا تا پایین و بالعکس و تأثیر فرهنگ سیاسی بر فضای اجتماعی، مورد توجه قرار گیرد. مطمئناً شکافهای سیاسی و بازتاب آن در فضای رسانهای، به صورت ناخواسته خشونتهای اجتماعی را نیز افزایش داده و گسترش فرهنگ تساهل و مدارای اسلامی در کشور را با مانع مواجه میکند.
سوم؛ هرچند فضای منطقهای و بینالمللی در حال حاضر سرشار از تهدیدات روانی علیه جمهوری اسلامی ایران است اما تمام تلاش مقامات مختلف باید در تبدیل تهدیدات کنونی به فرصتها تجمیع شود. مطمئناً مقامات عرصه دیپلماسی که در چند سال اخیر نشان دادهاند از توان و علم مواجهه مؤثر و درست و اتخاذ واکنشهای تأثیرگذار بر فضای بینالمللی و منطقهای برخوردار هستند، مسئولیت دوچندانی نسبت به قبل در تبدیل این تهدیدها به فرصت دارند. در این میان، تعامل و هماهنگی بین فضای دیپلماسی با سطوح ارشد نظامی و اجتناب از اختلافافکنیهای آسیبرسان میان این دو سطح مهم امنیت ملی کشور از جایگاه بسیار قابل توجهی برخوردار است. پرتاب موشکهای افتخارآفرین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به لانه در حال زوال داعشیها در دیرالزور، نمادی از هماهنگی و وفاق تمام سطوح سیاسی و نظامی بود. مسلم آن که بخشی از بازتاب موفقیتآمیز این پیروزی از همین اجماع و هماهنگی نشأت گرفته است. تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران و تلاش برای تبیین سیاست خاورمیانهای دونالد ترامپ از جمله مقالات این شماره ماهنگار هستند که با این نگاه به بررسی رویدادهای مرتبط با این محور میپردازند. مقالاتی نیز در مورد وضعیت افغانستان با توجه به رویدادهای جدید آن و تغییر اساسنامه حماس در سطح منطقهای و نیز مقالهای در مورد نشست جاده ابریشم در سطح فرامنطقهای به نگارش درآمده است که تلاش دارد فضای پیرامونی جمهوری اسلامی ایران را با شفافیت بیشتری برای تصمیمگیران بازنمایی کند.
در بخش «نگاه دیگران» این شماره از ماهنگار دیدهبان امنیت ملی، مقاله «تنش در خلیج فارس: ریشهها، ابعاد و راهکارها» که حاصل ارزیابی پژوهشگران مؤسسه واشینگتن در مورد بحران قطر و موقعیت ایران در منطقه است، به نگارش درآمده است. همچنین «سیاست خاورمیانهای دونالد ترامپ در خصوص بحرانهای موجود» عنوان نشست این ماه پژوهشکده مطالعات راهبردی بود که متن مکتوب آن در این شماره ماهنگار دیدهبان امنیت ملی درج شده است.
بررسی
هیچ دیدگاهی نوشته نشده است.